نفر بعدی کیه؟؟؟کارفرما: دانشگاه علوم قرآنی میبد
طراحی: گروه معماری مهرازارن میبد
سازه و نظارت: دفتر فنی مهندسی آتی عمران میبد
مشخصات طرح: این طرح در زمینی به مساحت 900 متر مربع در سایت دانشگاه علوم قرآنی میبد واقع شده است. که از سمت غرب به خیابان اصلی و از سمت شمال به کوچه 8 متری دسترسی دارد، و از سمت شرق و جنوب ساختمانهای دانشگاه سایت مورد نظر را احاطه کرده اند.
لازم است اضافه شود که ورودی اصلی دانشگاه نیز از همین خیابان اصلی و در نزدیکی سایت مورد نظر می باشد.
عوامل موثر بر سایت:
در بازدیدی که از سایت و دانشگاه داشتم، شاید اولین موضوعی که ذهنم را درگیر کرد، فضای خاص دانشگاه علوم قرآنی بود، فضایی که در آن قبل از هرچیز غیر قابل نفوذ بودن بدنه مجاور خیابان و قرار داشتن جداره های صلب احساس خوشایندی ایجاد نمیکرد.
اضافه برآن سردر ورودی اصلی بود که آن هم به صورت حجمی صلب بر غیر قابل نفوذ بودن و به اصطلاح خفه بودن فضا از بیرون می افزود.
موضوع دوم طراحی صحن هایی کوچک پشت این جداره های صلب بود ...
بر این عوامل فیزیکی میتوان جهت قبله در میبد که تقریبا به سمت جنوب غرب می باشد اشاره کرد، در حال که زاویه قبله با جداره ی جنوبی سات مورد نظر زاویه 25 درجه ای می ساخت ...
در ضمن در جداره شرقی سایت ساختمان اداری قرار داشت که پنجره هایی رو به سایت برای نورگیری فضاهای آن قرار داشت ...
اهداف طرح:
- مسجد باید به گونه ای طراحی میشد تا هم برای مردم محله مجاور و دانشجویان دانشگاه قابل استفاده میبود ... به نوعی باید طرح را به گونه ای طراحی میکردیم تا هم مردم و هم دانشجویان با آن ارتباط خوبی برقرار کنند و حس تعلق را در آنها قوت ببخشیم.
- مسجد باید به گونه ای طراحی میشد، تا زوایه دار بودن قبله نسبت به سایت، از جانب نمازگزاران بعنوان یک اتفاق مزاحم در ساختمان تلقی نشود.
- مسجد باید به گونه ای طراحی میشد تا صلب بودن جداره های مجاور خیابان دانشگاه تقلیل یابد.
- ریاست محترم دانشگاه (جناب آقای موسوی) از این گلایه داشتند که هم اکنون نماد دانشگاه در عکس ها و کارت پستال ها، سر در آن است، سر دری که خاص و زیبا نیست ... مسجد باید به گونه ای طراحی میشد که با توجه به قرار گرفتن در کنار سر در به عنوان نماد دانشگاه نیز خطاب شود.
- از معماری اسلامی ایرانی آموخته بودیم که باید نمازگزار از سمت روبروی قبله و از انتهای مسجد وارد فضا شود. (دلایل آن در این بحث نمیگنجد)
- از معماری اسلامی ایرانی آموخته بودیم باید از نمادها برای خوش آمد گویی به فضا استفاده شود، نه از کلمات و تابلوهای خوش آمد گویی. (نماد سنگاب در اینجا مورد نظر است)
- آموخته ایم که باید به اصالتمان و معماری ایرانی و اسلامی کشورمان احترام بگذاریم، و احترام به معماری ایرانی اسلامی یعنی ادامه دادن راه آنها، استفاده از ایده ها و نظریات و الگوهای معماری ایرانی در قالب فروم های امروزی و البته ایرانی ...
- از معماری مناطق گرم و خشک، درونگرایی را آموخته ایم (گرچه در مساجد این موضوع به شدت خانه ها نیست، اما معمولا معماران گذشته این منطقه در مساجد نیز سعی به درونگرایی داشته اند، و فقط گنبد و مناره ها را بعنوان نماد و نشانه های مکان مذهبی شاخص میساخته اند.)
ما سعی در نو آوری در طراحی مسجد داشتیم ... و با توجه به قرار گرفتن سایت در یک مرکز علمی، لزوم نوآوری در طراحی مسجد (البته نوآوری در راستای الگوهای ایرانی و اسلامی) بیشتر احساس میشد.
در ضمن نوآوری مسجد باید به گونه ای میبود که نماز گزاران این مسجد را ادامه همان مساجد و نمونه امروزی مساجد ایرانی گذشته بدانند، نه این که این مسجد را تافته ای جدا بافته و حتی معماری آن را جدا از مساجد قدیمی بدانند ...
همه ما میدانیم در این یکی دو قرن اخیر معماری ایرانی از معماری گذشته خود فاصله گرفت، که البته نتایج آن را هم دیدیم و مبینیم... و باید برای حل این مشکلی قدمی برداریم ...
ایده های طرح:
- مسجد را چسبیده به جبهه جنوبی که بدون روزن بود قرار داریم، تا بیشتر دید به محوطه آن را از سمت خیابان و کوچه داشته باشیم.(نفود پذیری بصری)
- با قرار دادن طاق های آجری عمود بر هم با ارتفاع حدود 80-90 سانتیمتر، در حریم سایت، صلب بودن جداره ها را تا حد ممکن کاهش دادیم، البته تفکیک پذیری بیرون و درون را هم به خوبی نشان دادیم. (تقلیل دادن حجم های صلب جداره ها و کم کردن باصطلاح خفگی فضا)
- برای اینکه کج بودن قبله نسبت به سایت کمتر احساس شود، محوطه و مسجد را در ترکیب با هم طراحی کردیم، و قسمتی از جداره مسجد را تکمیل کننده بیضی بزرگ وسط محوطه قرار دادیم.
- برای ورود به مسجد از طرف خیابان مسیر منحنی را در نظر گرفتیم، در طی این مسیر هفت نماد از دروازه را قرار دادیم، تا ضمن بازی با نور و سایه نمادی از هفت در بهشت باشد.
- در مسیر منحنی منتهی به مسجد، ستونچه هایی طراحی شده اند، که نمادی از (پله پله تا ملاقات خدا) می باشند، در جداره این ستونها آیات قرآن و معانی آن و در بالای آن نور در شب را داریم.
- ستونهای (رسیدن به اوج) از ورودی شروع شده و بعد از مماس شدن با جداره مسجد، به گلدسته ختم میشوند.
- حوض جلوی وردی و کنار پیاده رو را بعنوان نماد خوش آمد گویی (نمادی از سنگاب در مساجد قدیم) قرار دادیم، در جداره های حوض شیر های آب برای وضو گرفتن نصب میشود ...
- آب حوض در مواقع سکون میتواند بازتاب کننده ی گلدسته های خاص این مسجد باشد. (با توجه به نورپردازی خاص گلدسته، بازتاب آن در آب حتی در شب هم امکان پذیر است.)
- فضای بیضی شکل پشت آب نما، چمن کاری به اضافه چند درخت به صورت منفرد در نظر گرفته شده است، این درختان سبز وقتی با پشت زمینه آجرهای مایل به قرمز ترکیب شوند، زیبایی و کنتراست خاصی را ارائه میدهند.
- دور تا دور مسجد را فضایی برای گلکاری در نظر گرفته ایم، که ضمن اینکه نمادی برای قرار گرفتن مسجد در باغ بهشت میباشد، هرچه نماز گزار به مسجد نزدیک تر میشود بوی گلها بیشتر او را از دنیای مادی جدا خواهد کرد.
- از نمای خیابان، و در فضای بین گلدسته های دو صفحه منحنی شکل با هم ترکیب شده اند، و نمای کاذبی را جلوی مسجد قرار داده اند، این دو صفحه ضمن جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب غرب به جداره مسجد، کج بودن مسجد را نسبت به خیابان نیز پنهان میکنند.
- در طراحی فضای طاق شکل بین دو صفحه، از اصول ترسیم "قوس شاخ بزی کند" استفاده شده است.
- ورودی از دانشگاه نیز از گوشه جنوبی سایت خواهد بود، فضای مجاور به ما اجازه میداد تا در آن قسمت یک راهی برای ارتباط مسجد و محوطه آن به محوطه اصلی دانشگاه داشته باشیم.
- در طراحی مسجد به سلسله مراتب دسترسی که از اصول معماری ایرانی هست نیز توجه داشتیم.
- برای نورگیری از جداره های مسجد، پنجره هایی را در جداره منحنی آن پشت مشبک آجری در نظر گرفتیم، تا ضمن نورگیری، دید به بیرون را کم کنیم. (در معماری ایرانی اسلامی، بودن روزنه های دید به بیرون از دو طرف یا جلوی مسجد منع شده است)
نکته آخر:
- طبق روایات، در طراحی مسجد باید تا حد امکان از مسقف بودن مساجد جلوگیری کرد، البته به دلیل آب و هوای مناطق گرم و خشک که امکان روباز بودن مسجد را از ما گرفته، ما با طراحی گنبد بصورت ترکیب شیشه و بتن تا حد ممکن از صلب بودن کل سقف کاستیم. (شیشه ها از نوعی لحاظ شده اند که از ورود آفتاب شدید جلوگیری کنند.)
- در طراحی گلدسته ها نیز از نماد دستان نماز گزاران در حال قنوت استفاده شده است.
- در مورد طرح و سازه ی گلدسته هم اضافه میکنم، سطح زرد رنگ از مصالح شفاف خواهد بود، و روی آن با طرحی از سیاه مشق ایرانی از قرآن سیمان کاری و مزین خواهد شد. در هنگام شب نیز از داخل فضای توخالی گلدسته ها نور به بیرون میتابد، تا در هنگام شب گلدسته های نورانی چهره آن قسمت از شهر را زیبایی خاصی ببخشد.
تهیه و تنظیم: مجید آقایی میبدی
برای اطلاع بیشتر از طرح و سفارش طراحی با شماره تلفن های 7728111-0352 و 09137089974 (مجید آقایی میبدی، مدیر گروه معماری مهرازان میبد) تماس حاصل فرمایید.
ارتباط از طریق ایمیل: mehrazan.design.group@gmail.com
وبسایت: mehrazan.rzb.ir
برنامه ریزی برای سایت جدید